Bazen behin errege kristau bat bere fedea arriskuan jartzen zuena eta seme-alabarik ez zuena. Horregatik, bere heraldoak, herri guztietan iragarki bat jartzera bidali zituen, tronurako oinordekoa izateko baldintzak betetzen zituen edozein gaztek, erregearekin hitz egin behar zuela esanez. Baina bi baldintza bete behar zituen: Jainkoa eta bere lagun hurkoa maitatzea.
Urrutiko herrixka batean, umezurtz gazte batek errege-iragarkia irakurri zuen. Aitonak, ondo ezagutzen baitzuen, bere burua aurkeztera animatu zuen, bazekien baldintzak betetzen zituela, Jainkoa eta guztiak maite baitzituen herrixkan. Baina hain zen pobrea, non ez baitzuen ez jantzi duinik, ez hain bidaia luzeko horniduretarako dirurik.
Bere aitonak lan egitera animatu zuen eta gazteak hala egin zuen. Bere gastuak ahalik eta gehien aurreztu zituen, eta behar adina diru izan zuenean, bere ondasun apurrak saldu, arropa finak eta bitxi batzuk erosi eta bidaiari ekin zion.
Bidaiaren amaieran, ia dirurik gabe, limosna eske zebilen gizajo bat hurbildu zitzaion. Hotzez dardarka, zarpailez jantzita, erreguka:
– «Gose naiz eta hotz nago, mesedez lagundu…»
Gazteak, hunkiturik, bere arropa berri beroak erantzi eta gizajoaren zarpailak jantzi zituen. Bi aldiz pentsatu gabe, zeramatzan hornigaien zati bat ere eman zion.
Hiriko atalaseak gurutzatuz, bera bezain zikinak ziren bi haur zituen emakume batek erregutu zion:
– «Nire umeak gose dira eta nik ez dut lanik!» Gazteak bere eraztuna eta urrezko katea eman zizkion, gainerako hornidurekin batera.
Orduan, dudazko eran, zarpailez jantzita eta itzulerarako hornidurarik gabe iritsi zen gaztelura. Erregearen laguntzaile batek Erregea zegoen areto handi eta luxuzko batera eraman zuen. Begiak jaso eta Erregearenekin topo egin zuenean, harritu egin zen, ezin zuen sinetsi zer ikusten zuen, eta esan zuen:
– «Zu zara bide bazterrean zegoen gizajoa!»
Une horretan neskame bat eta bi haur sartu ziren ura ekarriz, bere egarria garbitu eta ase zezan. Haren harridura ere larria izan zen:
– «Zuek ere bai! Hiriko atean zeundeten! »
Erregeak, irribarrez, esan zuen:
– «Bai, ni limosnaria nintzen, eta neskamea eta bere umeak ere han izan ziren».
Gazteak esan zuen: «Baina… baina zu erregea zara! Zergatik egin duzu hori?
Erregeak erantzun zion:
– «Jakin behar nuelako ea zure asmoak benetakoak ziren, ea benetan maite dituzun Jainkoa eta zure lagun hurkoa. Banekien errege gisa zuregana hurbiltzen banintzen itxurak egin zenitzakeela eta ez nuela jakingo benetan zure bihotzean zer dagoen. Behartsu bezala, Jainkoa eta lagun hurkoa benetan maite dituzula jakiteaz gain, froga egin duen bakarra zarela ere jakin dut. Zuk nire erresuma heredatuko duzu! «