Villaolorosan herritar guztiak sudurrean pintza bat zeramatela zihoazen, ezer ez usaintzeko. Villaolorosan aromak gozatzeagatik ordaindu beharra zegoelako.

Loradendatik pasatzen zen eta loreak usaintzen zituen orok ordaindu egin behar zuen. Eta okindegitik igaro eta ogi egin berriaren usain goxoa hartzen zuen orok ordaindu egin behar zuen. Eta ordaindu beharra zegoen gozotegiko, fruta-dendako edo jatetxeetako usainaz gozatuz gero.

Harik eta egun batean Villaolorosara usain-lapurra iritsi zen arte. Usain lapurra hirian barrena zebilen, buru-estalki eta betaurreko ilunekin, baina sudurra agerian. Eta munduko lotsagabekeria guztiarekin dena usaintzen zuen, eta gero saltoka eta oihuka hasten zen:
– Lapurtu dut, lapurtu dut. Usaina nirea da.

– Hau ezin da-zioten merkatari kaltetuek. Poliziari deitu beharko diogu.

Poliziak hainbat aldiz geldiarazi zuen usain-lapurra, baina azkenean askatu egin behar zuten, ezin baitzuen usaindutakoa itzuli, eta ezin izan zuten frogatu lapurrak usainak zituenik.
Baina merkatariek eta kaltetu guztiek gogor ekin zioten.
– Kasu hau auzitegi gorenean epaitzea nahi dugu-esan zuten.

Ahalegin handia egin ondoren, kaltetuek lortu zuten justizia-ministroa Villaolorosara bera hurbiltzea.
– Ekar iezadazue lapurra -agindu zuen ministroak.

Lapurra ministroaren aurrean agertu zen. Honek galdetu zion:
– Egia al da jende guzti horren usainak lapurtu dituzula?

Usain-lapurrak erantzun zuen:
– Bai, ministro jauna. Dena usaindu dut, dena, dena.

Ministroak galdetu zion:
– Ordaindu duzu?

– Ez, ministro jauna, ez dut ezer ordaindu.

Ministroak berriro galdetu zion lapurrari:
– Baina badakizu jende horrek jendeari kobratzen diola bere produktuen usainez gozatzeagatik, ezta?

Lapurrak esan zuen:
– Badakit. Badakit bi txanpon kobratzen dituzuela usaintzeagatik, baina ez zait bidezkoa iruditzen.

Jendea hizketan hasi zen. Ministroak isiltzeko agindu zuen.
– Ixo! Hamar txanpon atera eta zure eskuan jartzea nahi dut. Eta demandatzaileak hurbil daitezela.

Denek obeditu zuten. Ministroak hizketan jarraitu zuen:
– Orain, lapurrak txanponak bere eskuen artean astintzeko agintzen dut.

Lapurrak ministroak agindutakoa egin zuen.
Bukatu zuenean, ministroak salatzaileengana jo eta galdetu zien:
– Entzun al duzue txanponen hotsa lapurraren eskuetan?

Denek baietz esan zuten. Ministroak hizketan jarraitu zuen:
– Primeran. Dena konponduta dago. Diruaren soinuarekin ordaindutakoak. Eta agintzen dut, hemendik aurrera, usaina nahi duen orok txanponak joz ordain dezala.

Handik aurrera, Villaolorosako biztanle guztiek kendu zituzten pintzak sudurretik, eta beste inork ezin izan zuen ordaindu usaintzeagatik. Bitxia bada ere, merkatariak gehiago saltzen hasi ziren, beren saltokietatik ateratzen ziren usain zoragarriek erakarrita, jendeak askoz gehiago erosten zuelako.

Eta, harrezkero, ezagun egin zen «ze ondo usaintzen duen» esanez agurtzea eta «ba hobeto jakingo du» erantzutea.